Ένας υποψήφιος των Πανελλαδικών εξετάσεων 2024 έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Παιδείας με σκοπό να προωθηθεί στην Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων.
Με αφορμή ένα ερώτημα και την απάντηση ενός θέματος που μπήκε στα θέματα των εξετάσεων της Βιολογίας.
Αναλυτικά η επιστολή του:
Ως εκπρόσωπος του τμήματος Σπουδών Υγείας του 3ου Γενικού Λυκείου Κορωπίου και υποψήφιος των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2024, σας αποστέλλω το συγκεκριμένο email, με σκοπό να εκφράσω τον προβληματισμό μου και τη διαμαρτυρία μου σχετικά με την απάντηση σε ένα θέμα του μαθήματος της Βιολογίας Προσανατολισμού Σπουδών Υγείας στις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις. Πιο συγκεκριμένα θα αναφερθώ στο θέμα Δ1 με εκφώνηση:
«Σε ένα είδος εντόμου, το χρώμα σώματος μπορεί να είναι είτε μαύρο είτε λευκό. Από τη διασταύρωση θηλυκού εντόμου με λευκό χρώμα σώματος και αρσενικού εντόμου με μαύρο χρώμα σώματος προέκυψαν 400 θηλυκοί απόγονοι με μαύρο χρώμα και 200 αρσενικοί με λευκό χρώμα σώματος. Το φύλο καθορίζεται όπως και στον άνθρωπο.
Δ1. Να προσδιορίσετε τον τρόπο κληρονόμησης του χρώματος του σώματος στο συγκεκριμένο είδος εντόμου (μονάδες 3). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας γράφοντας την κατάλληλη διασταύρωση (μονάδες 4).
Μονάδες 7»
Η ενδεικτική απάντηση που δόθηκε στο παραπάνω ερώτημα από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων είναι η εξής:
«Η αναλογία 2 θηλυκά : 1 αρσενικό στους απογόνους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει φυλοσύνδετο υπολειπόμενο θνησιγόνο γονίδιο το οποίο τα αρσενικά που πεθαίνουν το έχουν κληρονομήσει από την μητέρα.
Επίσης η μητέρα φέρει και το γονίδιο για το λευκό χρώμα το οποίο κληροδοτεί στους αρσενικούς απογόνους που επιβιώνουν. Οι θηλυκοί απόγονοι με μαύρο χρώμα κληρονομούν το γονίδιο αυτό από τον πατέρα. Συνεπώς υπάρχουν 3 πολλαπλά φυλοσύνδετα γονίδια εκ των οποίων το ένα είναι θνησιγόνο.
Έστω
ΧΜ ͢ μαύρο Το γονίδιο για το μαύρο χρώμα επικρατεί
Χμ ͢ λευκό του γονιδίου για το λευκό.
Χθ ͢ θνησιγόνο
♀ Χμ Χθ x ♂ ΧΜΥ
| ΧΜ | Υ | |
| Χμ | ΧΜ Χμ | Χμ Υ |
| Χθ | ΧΜ Χθ | Χθ Υ |
Επίσης δόθηκε επίσημη ανακοίνωση από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων προς τα βαθμολογικά κέντρα που αναφέρει τα παρακάτω:
«Για το ερώτημα Δ1 αποδεκτή είναι μόνο η λύση που αποτυπώνεται στις ενδεικτικές απαντήσεις, καθώς το ερώτημα ζητά να καθοριστεί ο τρόπος κληρονόμησης του χρώματος με βάση τα δεδομένα της άσκησης».
Ωστόσο, εφόσον στην εκφώνηση δεν αναγράφεται ότι ισχύει ο δεύτερος νόμος του Mendel, πρέπει να γίνει αποδεκτή και η περίπτωση να μην κληρονομείται το γνώρισμα με πολλαπλά αλληλόμορφα, αλλά ένα ζεύγος αλληλομόρφων να καθορίζει το χρώμα και ένα άλλο το θάνατο. Όπως αναφέρεται και στις οδηγίες για τους εξεταζόμενους «Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.», ενώ η ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων αντιτίθεται στην οδηγία αυτή.
Στο τέλος του θέματος Δ αναφέρεται πως «Δεν απαιτείται η διατύπωση των νόμων του Mendel.», ωστόσο δεν διευκρινίζεται αν ισχύουν ή αν όχι.
Ο δεύτερος τρόπος λύσης θα ήταν ο εξής:
ΧΜ ͢ μαύρο Το γονίδιο για το μαύρο χρώμα επικρατεί
Χμ ͢ λευκό του γονιδίου για το λευκό.
ΧΘ ͢ επικρατές φυσιολογικό
Χθ ͢ θνησιγόνο υπολειπόμενο
♀ ΧμΘ Χμθ x ♂ ΧΜΘ Υ
| ΧΜΘ | Υ | |
| ΧμΘ | ΧΜΘ ΧμΘ | ΧμΘ Υ |
| Χμθ | ΧΜΘ Χμθ | Χμθ Υ |
Συνοψίζοντας, αιτούμαι από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων, ως εκπρόσωπος του τμήματος Προσανατολισμού Σπουδών Υγείας του 3ου Γενικού Λυκείου Κορωπίου, να επανεξετάσει το συγκεκριμένο ερώτημα και να επανεκτιμήσει την ορθότητα της εναλλακτικής αυτής απάντησης που προτείνω, εφόσον λάβει υπόψη ότι στην εκφώνηση του συγκεκριμένου θέματος δεν αναφέρεται ότι ισχύει ο 2ος Νόμος του Mendel και πως «Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.»
Με εκτίμηση,
Λ. Γ.
Υποψήφιος πανελλαδικών εξετάσεων 2024
Του Προσανατολισμού Σπουδών Υγείας και
Απόφοιτος του 3ου Γενικού Λυκείου Κορωπίου
